Ảnh: Bức tường phía Tây và Mái Ṿm Đá nh́n từ xa (wikipedia)
Vương quốc Israel và kinh đô Jerusalem
Theo ghi chép trong lịch sử, vào khoảng năm 1.000 trước công nguyên, vua David đă đưa những người dân Israel đến nơi bây giờ là Jerusalem để đặt kinh thành và thiết lập nên quốc gia Israel. 40 năm sau đó, Solomon, con trai của vua David đă xây dựng một đền thờ ở thành phố Jerusalem để thờ Ḥm Giao Ước mà nhà tiên tri Moses đă mang đến cho người dân Israel. Đền thờ này hay được gọi tên là “Đền thờ của Solomon” hay “Đền thờ Thứ Nhất”, là nơi linh thiêng nhất và là trung tâm hành hương của Israel vào thời đó.
Vào khoảng năm 600 trước công nguyên, Babylon đă tiêu diệt Israel và phá hủy Đền thờ Thứ Nhất. Khoảng 70 năm sau th́ Babylon bị tiêu diệt bởi Đế quốc Ba tư và người dân Israel được phép trở về Jerusalem. Họ xây lại một đền thờ trên nền của Đền thờ Thứ Nhất, được mọi người biết đến là Đền thờ Thứ Hai.
Những người Do Thái mất nước sau đó bị cai trị lần lượt bởi đế quốc Ba Tư, Hy Lạp và La Mă. Quê hương của họ, từng là quốc gia Israel, th́ trở thành “tỉnh Do Thái” trong các đế quốc này và Jerusalem là thủ phủ của tỉnh Do Thái.
Sau đó th́ Jesus ra đời và bắt đầu truyền đạo của ḿnh. Trong những năm cuối đời, Jesus đă ở Jerusalem, nơi mà ông đă bị xử tử h́nh bởi nhà cầm quyền La Mă dưới cáo buộc của các tu sĩ Do Thái.
Nguồn gốc nhà nước Palestine
40 năm sau khi Jesus gặp nạn, người La Mă đă phá hủy thành phố Jerusalem và đốt cháy Đền thờ Thứ Hai, chỉ để lại một phần của bức tường ở phía Tây, nay được gọi là “Bức tường Than Khóc”. Người La Mă cũng bán những người Do Thái bị bắt sang Ai Cập làm nô lệ.
Sau đó, người La Mă xây một đền thờ La Mă trên nền của đền thờ Do Thái và đổi tên “tỉnh Do Thái” thành Palestine. Trong 400 năm sau đó, những người Do Thái bị cấm vào Jerusalem.
Đến thế kỷ thứ 6, Đế quốc Hồi Giáo Ả-Rập chiếm Palestine. Họ xây hai đền thờ Hồi Giáo ở Jerusalem, một trong hai đền thờ được xây trên nền của nơi từng là đền thờ Do Thái của vua Solomon. Cả hai đền thờ Hồi Giáo tại Jerusalem đều c̣n tồn tại đến ngày nay.
Người Israel phục quốc và chờ đợi Chúa Cứu Thế Messiah
Theo như Kinh Thánh, bởi v́ bức hại Jesus, người Do Thái sẽ phải chịu giày ṿ nhiều thế kỷ để đền tội. Họ bị xua đuổi ở khắp mọi nơi, phải chạy trốn và đi lang bạt suốt gần 2000 năm sau đó. Tuy nhiên, bởi v́ họ cũng hối cải, Thượng Đế sẽ cho họ một cơ hội để phục quốc.
Kinh Thánh tiên đoán rằng, sau khi Israel phục quốc cũng là lúc Thượng Đế sẽ bắt đầu tiến hành đại thẩm phán toàn nhân loại và đó cũng là lúc mà Chúa Cứu Thế Messiah sẽ giáng trần. Người Israel tin rằng dưới sự dẫn dắt của Messiah, nhân loại sẽ từ xấu thành tốt, chuyển thù thành bạn và thế giới sẽ vĩnh hằng trong ḥa b́nh. Người Do Thái có sứ mệnh phải quay lại Jerusalem, xây lại đền thờ và chờ đợi Messiah. Có những lời dự ngôn và miêu tả chi tiết về Đền thờ Thứ Ba ở Jerusalem trong các kinh sách của Do Thái.
Sau chiến tranh thế giới thứ Hai, dưới sự giúp đỡ của Liên Hợp Quốc, người Do Thái đă tuyên bố thành lập quốc gia Israel vào ngày 14/5/1948 trên mảnh đất quê hương của ḿnh. Những quốc gia Ả Rập Hồi giáo xung quanh ngay lập tức phản ứng bằng việc khai chiến tiêu diệt nhà nước Do Thái non trẻ.
Sau cuộc chiến 6 ngày vào năm 1967, Israel đă đánh bại Ai Cập, Jordan, Syria, cũng như sự hỗ trợ của quân đội Iraq, Ả Rập Saudi, Kuwait và Algeria, và giữ được toàn bộ Jerusalem. Năm 1980, quốc hội Israel đă thiết lập một điều trong hiến pháp cho biết rằng Jerusalem là “thủ đô không thể chia cắt và tách rời” của Israel.
Tuy nhiên, vào năm 1988, người Ả-Rập cũng tuyên bố ư định thành lập nhà nước Palestine và đặt Jerusalem là thủ đô tương lai của ḿnh. Cuộc chiến đ̣i quyền sở hữu Jerusalem giữa hai nhà nước này là một rào cản lớn và là một vấn đề vô cùng khó khăn trong tiến tŕnh ḥa b́nh ở Trung Đông.
Nước Mỹ ủng hộ sự hiện diện của Israel
Những người dân Mỹ và người dân Châu Âu tin tưởng vào Kinh Thánh tin rằng việc Mỹ ủng hộ Israel là vô cùng quan trọng cho tương lai của Israel và toàn nhân loại.
Trên thực tế, tổng thống Trump không phải là tổng thống Mỹ đầu tiên thừa nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Năm 1995, Quốc hội Mỹ đă thông qua Đạo luật Lănh sự quán Jerusalem và yêu cầu Đại sứ quán Mỹ ở Israel chuyển từ Tel Aviv đến Jerusalem. Tuy nhiên, các tổng thống Mỹ sau đó đă lo sợ sự leo thang xung đột giữa Palestine và Israel nên đă không thực hiện. Tuy nhiên, trên thực tế, việc không rơ ràng quyền chiếm giữ Jerusalem lại trở thành khóa chặn tiến tŕnh ḥa b́nh ở Trung Đông.
Tổng thống Trump thừa nhận Jerusalem là thủ đô của Israel cũng dựa trên việc Jerusalem đă là thủ đô của Israel trong suốt 70 năm qua. Tổng thống Trump tin rằng việc thừa nhận thực tế này sẽ là một bước quan trọng đối với “ḥa b́nh giữa Israel và Palestine”.
Những người ủng hộ quyết định của tổng thống Trump giữ quan điểm rằng việc ủng hộ mạnh mẽ của Mỹ đối với Israel sẽ có tác dụng xây dựng tích cực cho ḥa b́nh ở Trung Đông và cho rằng việc Mỹ đă thỏa hiệp suốt nhiều thập kỷ vừa qua chỉ càng dẫn đến thất bại trong việc giảng ḥa mối quan hệ giữa Israel và Palestine.
John Hagee, một mục sư Thiên Chúa giáo ḍng Phúc Âm ở Mỹ, cho biết rằng tổng thống Trump sẽ trở thành một tượng đài trong lịch sử và việc ông Trump có thể ủng hộ sự dũng cảm của người Israel sẽ được ghi nhớ trong nhiều thế hệ sau.
trithucvn, Tuyết Mai, 10/12/17
NDVN, ngày 12/12/17
