Tổng thống LB Xô Viết Mikhail Gorbachev: Thất bại v́ phản bội
|
Nga gian Gorbachev - Ông ta đă là một chính trị gia phản quốc | | |
Một phần tư thế kỷ trước, từ ngày 25/2 tới ngày 6/3/1986 tại Moskva đă diễn ra Đại hội lần thứ 27 của Đảng Cộng sản Liên Xô (ĐCSLX). Đại hội Đảng đầu tiên sau khi các Tổng Bí thư Leonid Brezhnev, Yuri Andropov và Konstantin Chernenko qua đời. Tŕnh bày báo cáo chính trị tại Đại hội này là vị Tổng Bí thư trẻ Mikhail Gorbachev.
Các đại biểu đă thông qua Cương lĩnh ĐCSLX đă được sửa đổi và Nghị quyết về "Những định hướng phát triển kinh tế xă hội chủ yếu của Liên bang Xôviết trong giai đoạn 1986 - 1990 và triển vọng tới năm 2000". Thế nhưng, chỉ 5 năm sau đó, cường quốc vào loại hàng đầu thế giới đă không những không trở nên phồn vinh hơn mà ngược lại, đă bị tan ră. Nguyên do ở đâu?
Cơ hội bị bỏ lỡ
Để góp phần t́m hiểu vấn đề này, phóng viên tờ báo Nga Komsomolskaya Pravda đă t́m tới Sergey Kurgonian. Ông sinh năm 1949, vốn là một nhà địa chất học nhưng nổi tiếng hơn cả trong vai tṛ một nhà chính trị học. Ông rất am hiểu t́nh h́nh nội bộ của thượng tầng chính trị Liên bang Xôviết trong những thập niên cuối cùng của nó. Tại Đại hội 27 của ĐCSLX, Sergey Kurgonian là một trong những đại biểu nổi bật với những lập luận khác lạ của ḿnh.
Theo nhà chính trị học Sergey Kurgonian, định hướng tăng tốc phát triển từng được đề cập tới trước và trong Đại hội 27 không phải là một giai đoạn của cải tổ (perestroika) mà lại là một cơ hội đă bị chính những người tiến hành cải tổ bác bỏ. Đó chính là cơ hội sửa đổi thể chế chứ không phải là phá vỡ thể chế. Sửa đổi để làm ǵ? Để thoát khỏi t́nh trạng tŕ trệ và đẩy nhanh tốc độ phát triển bằng cách huy động mạnh mẽ hơn nữa các nguồn lực của chế độ hiện hữu và tạo nên một "điều kỳ diệu Nga". Thời điểm diễn ra Đại hội 27 của ĐCSLX là một thời điểm bước ngoặt cực kỳ quan trọng. Khi ấy, chưa ai nói tới việc băi bỏ điều 6 Hiến pháp (về vai tṛ lănh đạo của ĐCSLX). Và sự tụt hậu so với phương Tây cũng không là xa quá như bây giờ một số kẻ rêu rao.
Tại thời điểm đó, theo Sergey Kurgonian, chế độ Xôviết vẫn có rất nhiều triển vọng. Để phát huy mọi thế mạnh chỉ cần làm một việc không quá khó - Đảng phải dựa vào đội ngũ những cán bộ đáp ứng được yêu cầu của quá tŕnh tăng tốc. Đặc biệt, cần huy động đúng và đủ đội ngũ trí thức khoa học kỹ thuật và khoa học nhân văn. ĐCSLX đă nhận thức rơ ràng rằng, khoa học đă trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Và v́ thế, trí thức không chỉ là một tầng lớp mà cũng là một giai cấp, động lực của lịch sử. Và giai cấp này cần được huy động thích đáng và đúng hướng cùng với giai cấp công nhân và nông dân tập thể.
Tuy nhiên, một bộ phận trí thức Xôviết lúc đó đă bị kích động đi sai đường, không theo hướng chung tay xây dựng xă hội và chế độ mà lại góp phần vào việc phá hủy nó. Và bộ phận trí thức đó cộng với những tác động từ bên ngoài đă là một trong những lực lượng làm tan ră Liên bang Xôviết. Và tự làm hại ḿnh. Hiện tại ở nước Nga, các giáo sư nhận lương c̣n thấp hơn cả các tài xế. Đó là điều không thể diễn ra được trong chế độ Xôviết, nơi trí thức đích thực rất được trọng dụng và đăi ngộ thỏa đáng...
Là một đại biểu tham dự Đại hội 27, Sergey Kurgonian ngay từ lúc đó đă lo lắng khi cảm nhận được rằng, thể chế Xôviết lúc ấy không có được những sửa đổi theo hướng ổn định xă hội. Không những thế, tại Đại hội 27 lại vang lên quá nhiều phát biểu về tham nhũng, tẩy rửa, ân hận... Tức là những hiện tượng tiêu cực và có vẻ như tiêu cực đă bị thổi phồng và làm cho gay cấn thêm. Chính v́ thế mà tiến tŕnh tăng tốc đă bị trục trặc. Sự trục trặc này là tự nhiên hay do ai đó kích động? - Sergey Kurgonian đă tự đặt câu hỏi. Thế nhưng, khi ông chia sẻ ư nghĩ này với các đồng nghiệp th́ nhiều người lại nói với ông rằng, đường gập ghềnh nên bánh xe đi khó nhọc thế thôi! Trong khi đó th́ "lái chính" Gorbachev th́ lại toàn tung ra những lời có cánh, nghe rất bùi tai nhưng chỉ thế thôi.
Không ngẫu nhiên mà chính tại Đại hội 27, đội h́nh của Gorbachev đă bắt đầu bị rạn nứt từ bên trong. Thứ nhất là nhóm của những người muốn duy tŕ mọi sự chặt chẽ theo truyền thống, mà đại diện là Egor Likhachev. Ông này đă lôi kéo sự ủng hộ của cả những đảng viên theo khuynh hướng bảo thủ lẫn những người theo chủ nghĩa dân tộc Nga Latư. Nhóm thứ hai bao gồm các nhà kinh tế thị trường như Nikolai Ryzhkov, Valentin Pavlov... Những người này ủng hộ cách đi là xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN. Nhóm thứ ba là những người theo chủ trương rằng, ĐCSLX không chỉ là một chính đảng cộng sản về h́nh thức mà cả nội dung và tiếp tục duy tŕ quyền lănh đạo đất nước theo hướng tăng tốc tiến tới xă hội hậu công nghiệp. Sergey Kurgonian là thuộc nhóm này. Nhóm thứ ba gồm những kẻ muốn phá bỏ ĐCSLX mà đại diện là Aleksandr Yakovlev, lúc đó là Bí thư TW phụ trách công tác lư luận tư tưởng. Chính nhóm thứ tư này với sự a dua và đồng lơa của Gorbachev đă dồn ĐCSLX và Liên bang Xôviết tới chỗ tan ră.
Tuy nhiên, ở thời điểm 25 năm trước, những lực lượng trên mới bắt đầu h́nh thành, chưa rơ nét, chưa tách biệt hẳn với nhau và chưa va đập mâu thuẫn với nhau. Tất cả các lực lượng này khi đó vẫn c̣n thỏa măn với những lời có cánh mù mờ nhiều chữ mà ít nghĩa về chủ nghĩa xă hội với gương mặt nhân văn. Trong khi đó, ông ta (Gorbachev) lại lo lắng quan sát cảnh Ligachev ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn trong thế đối đầu. Gorbachev cũng nh́n thấy ở ông Ryzhkov một đối thủ nặng kư. Và ông ta không hiểu cách tư duy của lực lượng thứ ba, những người theo chủ trương hậu công nghiệp. Và càng ngày Gorbachev càng nghiêng theo những người như Yakovlev.
Tham quyền nên mất quyền
Càng ngày càng bị dồn vào nhóm thiểu số trong Đảng, Gorbachev trong một thời gian nào đó vẫn biết cách lũng đoạn đội ngũ tinh hoa cao cấp trong nội bộ và tước bỏ dần các khả năng hành động đúng đắn của họ. Và sức chiến đấu của những đảng viên này đă bị suy giảm đến mức là họ đă không thể cùng nhau hợp lực để hạ bệ Gorbachev trong Đại hội 28 và những hội nghị tiếp theo, khi đă thấy ngày một rơ là Gorbachev đang phản bội lại lợi ích của Đảng và của đất nước. Nói một cách công bằng, Gorbachev rất thành thạo trong các cuộc chiến đấu nội bộ, biết cách khéo léo hạ lần lượt các đối thủ và đó chính là thảm họa đối với Đảng và Liên bang...
Sergey Kurgonian kể rằng, tháng 2/1991, ông đă tới gặp Gorbachev để đề nghị cộng tác:
"Tôi tŕnh cho Tổng Bí thư (TBT) một số cặp tài liệu có các chương tŕnh cải tổ đất nước và ĐCSLX. Tôi nói: "Vẫn c̣n chưa muộn, thưa đồng chí, để cứu Liên bang Xôviết. Đồng chí hăy quyết định đi! Nếu đồng chí chấp nhận các chương tŕnh này, tôi sẵn sàng làm bất cứ vai tṛ ǵ ở đây, dù là cố vấn hay thư kư, dù là người gác cổng hay lao công. Nhưng nếu đồng chí tiếp tục đẩy đất nước tới chỗ tan ră, đồng chí trong Đại hội sắp tới sẽ không thể là TBT nữa. Chúng tôi sẽ không chạm tới chức Tổng thống của đồng chí, đó sẽ là giai đoạn tiếp theo. Việc chính yếu là phải làm trong sạch Đảng, khác đi, đồng chí sẽ làm hại Đảng đấy...".
Tôi đă nói thẳng thắn như vậy. Lúc đó, tôi đă hiểu ra rằng, Gorbachev sẽ không chấp nhận các chương tŕnh mà tôi đưa ra, ông ấy không c̣n cần Đảng nữa, ông ấy muốn rời bỏ Đảng. Dù lúc ấy tôi cũng không thể ngờ được là Gorbachev sẽ hành xử kỳ quái đến như vậy, trong thực tế đă tự ḿnh đạo diễn cuộc chính biến tháng 8-1991 khiến Liên bang tan ră và chính ông ta cũng bị gặp nạn. Lúc đó, tôi vẫn c̣n có cảm giác là Gorbachev đang phân vân và không muốn để mất quyền lực...".
Theo Sergey Kurgonian, chế độ Xôviết nếu được thay đổi đúng hướng trong những năm đó th́ hẳn vẫn tiếp tục tồn tại được. Ông nhấn mạnh: "Thể chế này hiện nay vẫn được duy tŕ ở một nước Việt Nam đang phát triển mạnh. Và điều khẳng định không thể bác bỏ được nữa là Trung Quốc, đất nước đang trở thành hàng đầu trên thế giới và theo mọi dự đoán, tới năm 2020 sẽ vượt cả Mỹ trên mọi phương diện. Một khi thể chế này có sức sống ở các nước như thế th́ tại sao nó lại không thể giúp cho Liên bang Xôviết thay đổi tốt hơn?".
Cũng theo Sergey Kurgonian, lư do khiến Liên Xô lúc đó không được cải cách đúng hướng là do một bộ phận lănh đạo, như Gorbachev chẳng hạn, v́ sợ mất quyền lực cá nhân nên đă làm rối tung mọi sự và dần dà, quá mù ra mưa, làm hại chính cả bản thân ḿnh. Rốt cuộc là trên bàn cờ chính trị quốc tế, như chính ông ta thú nhận trong dịp kỷ niệm tuổi 80 của ḿnh vừa qua (Gorbachev sinh ngày 2/3/1931), ông ta đă là một chính trị gia bại trận.
Sau này, Gorbachev khi gặp lại Sergey Kurgonian, đă nói: "Anh Sergey, tôi đă không chấp nhận các chương tŕnh của anh v́ tôi không muốn đổ máu đất nước". Và Sergey Kurgonian đă trả lời: "Thế tại sao ông lại cho rằng một chủ nghĩa cộng sản hậu công nghiệp dựa trên vai tṛ lănh đạo của Đảng lại làm đổ máu đất nước? Thế chẳng lẽ ông đă không làm đổ máu ư? Nội chiến ở Tadjikistan, ở Trung Á nói chung chẳng lẽ không là đổ máu?!". "Thôi, đừng nói thế, anh Sergey, tôi muốn nói về điều khác cơ"...
Điều khác mà Gorbachev muốn nói là điều ǵ? Theo Sergey Kurgonian, nói chung, Gorbachev đă không mấy quan tâm tới số phận của nhân dân. Và ông ta đă chủ tâm phản bội ĐCSLX cũng như Liên bang Xôviết với hy vọng vẫn có được quyền lực nào đó sau khi mọi sự tan vỡ.
Gieo ǵ gặt nấy
Thực tế cho thấy, Gorbachev đă không toại nguyện, nhưng cho tới hôm nay, so với nhiều công dân Xôviết cũ, ông ta vẫn có được một cuộc sống khá giả. Có điều, đại đa số những người dân ở vùng lănh thổ từng được gọi là Liên bang Xôviết vẫn coi ông ta như một kẻ tội đồ. Nếu phương Tây đang c̣n những thế lực ve vuốt ông ta v́ những ǵ ông ta đă làm giúp họ trong cuộc chiến tiến tới xóa bỏ Liên Xô th́ ngay tại quê hương, ông ta luôn gặp phải những sự phê phán, khinh rẻ.
Theo tờ báo Pháp Le Temps, tại nước Nga, những ǵ mà Gorbachev đă làm chỉ gợi lên những kư ức về khủng hoảng thiếu lương thực thực phẩm, những dăy xếp hàng dài dằng dặc, những cải cách kinh tế thảm họa và sự suy sụp mức sống. 20 năm sau khi Liên Xô tan ră, các cuộc thăm ḍ dư luận vào cuối tháng 2/2011 cho thấy, 47% số người Nga được hỏi ư kiến dửng dưng về Gorbachev; 20% khinh rẻ ông ta và chỉ có 10% là c̣n tôn trọng ông ta. Ba phần tư số người được hỏi ư kiến không thể nhớ được chuyện ǵ tích cực trong thời gian Gorbachev cầm quyền. Khá đông người Nga hiện đang nuối tiếc về sự tan ră Liên bang Xôviết mà theo họ, chính Gorbachev đă là thủ phạm
ANTG, Minh Huyền, 18/3/2011
NDVN, ngày 18/7/2011
